کمبود پزشک در ایران؛ چالشی جدی برای نظام سلامت

به گزارش پایگاه خبری پایش روز ، طبق آمارهای منتشر شده، سرانه پزشک در ایران، پایین تر از میانگین جهانی است . این فاصله قابل‌توجه، فشار کاری مضاعفی بر پزشکان شاغل وارد کرده و کیفیت خدمات درمانی را تحت تأثیر قرار داده است. بیماران در بسیاری از مراکز درمانی، ساعت‌ها و گاه روزها برای دریافت خدمات پزشکی در انتظار می‌مانند.

یکی از مهم‌ترین دلایل این بحران، ظرفیت محدود دانشگاه‌های علوم پزشکی است. علی‌رغم افزایش تقاضا برای خدمات درمانی به‌دلیل رشد جمعیت و پیر شدن جامعه، ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی طی دهه‌های اخیر متناسب با نیازهای واقعی کشور رشد نکرده است. این مسئله باعث شده است که تعداد پزشکان جدیدالورود پاسخگوی نیازهای روزافزون جامعه نباشند.

خروج پزشکان از کشور به دلیل شرایط نامناسب کاری، اقتصادی و اجتماعی، پایین بودن سطح درآمد پزشکان به‌ویژه در بخش دولتی، کمبود امکانات تخصصی در بیمارستان‌ها، و عدم امنیت شغلی از جمله عواملی است که باعث شده بسیاری از پزشکان به ترک ایران و مهاجرت به کشورهای دیگر ترغیب شوند.

توزیع ناعادلانه پزشکان در سراسر کشور نیز یکی دیگر از مشکلات است. بیشتر پزشکان تمایل دارند در شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها فعالیت کنند، زیرا امکانات و زیرساخت‌های بهتری در این مناطق وجود دارد. در مقابل، مناطق محروم و روستایی از کمبود شدید پزشک رنج می‌برند. نبود زیرساخت‌های مناسب، امکانات زندگی محدود، و فاصله جغرافیایی از مراکز توسعه‌یافته از جمله عواملی هستند که پزشکان را از کار در این مناطق بازمی‌دارد. همچنین، رشد جمعیت سالمند و شیوع بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون و سرطان، تقاضا برای خدمات پزشکی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده است. این در حالی است که برنامه‌ریزی مناسبی برای تأمین نیروی انسانی متناسب با این تغییرات انجام نشده و فشار مضاعفی بر نظام سلامت وارد کرده است.

برای رفع این بحران، اقدامات متعددی پیشنهاد می‌شود. افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در دانشگاه‌ها، همراه با توسعه زیرساخت‌های آموزشی و تجهیز مراکز درمانی، می‌تواند بخشی از مشکل را حل کند. بهبود شرایط کاری و معیشتی پزشکان، از جمله افزایش حقوق، کاهش فشار کاری و ارائه امکانات مناسب، نقشی کلیدی در کاهش مهاجرت پزشکان ایفا خواهد کرد. همچنین، تخصیص مشوق‌های مالی و رفاهی برای فعالیت پزشکان در مناطق محروم، می‌تواند بخشی از نیازهای این مناطق را برطرف کند. توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در این نواحی و ارائه تسهیلات رفاهی مانند مسکن رایگان یا پاداش‌های مالی، انگیزه پزشکان برای خدمت در این مناطق را افزایش خواهد داد.

کمبود پزشک در ایران یک چالش جدی است که حل آن نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و اقدامات فوری است که  توجه به آن باید در اولویت برنامه‌های دولت و مسئولان قرار گیرد. تأمین نیروی انسانی کافی، توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی، و بهبود شرایط کاری پزشکان، گام‌هایی ضروری برای رفع این معضل و تضمین سلامت جامعه است.