نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
زبالهگردی، پدیدهای است که ماهیتی غیررسمی دارد و جزء مشاغل کاذب به شمار میرود که در جوامع رو به توسعه، در بسیاری از بافتهای اجتماعی شهری، شکل گرفته است.
این پدیده، که چهرهای نازیبا در جوامع شهری به وجود میآوَرَد، یک واقعیت تلخ اجتماعی و اقتصادی است که آسیبهای فرهنگی و بهداشتی نیز به همراه داشته و سلامت جامعه را به مخاطره میاندازد.
پدیدهای که در شرایط اقتصادی نامناسب، حتی سن و سال و جنسیت نمیشناسد و در کلانشهرها نیز به عنوان یکی از آسیبهای جدی در بدنه شهری، شناخته میشود.
زبالهگردی ارتباط مستقیمی با فقدان مدیریت صحیح پسماند خانگی و تفکیک و تحویل به موقع و وجود پسماند خشک در زبالههای شهری دارد، در این پدیده گاهی موضوع زبالهگردی تنها شامل جستجوی زباله از باکسهای مستقر در معابر نمیشود و برخی از زبالهگردها، کیسههای زباله در جلوی منازل را نیز پاره کرده و با پاشیدن زباله به اطراف و آلودگی محیط، در میان جستجوهای خود، زحمت مضاعفی را برای پاکبانان به وجود میآورند.
تلاش برای یافتن انواع ضایعات همچون پلاستیک و آهن و مقوا و پسماندهایی که باید از مبدا تفکیک میشد، اما به واسطه بیتوجهی به مدیریت صحیح پسماند در میان زبالهها رها میشود و وسوسه جستجو و کاوش را در میان انبوهی از زبالهها برای افراد به وجود میآورد، دردسری جدی در حوزه مدیریت شهری است.
هر چند همواره سخن از وجود شبکههای پیدا و پنهان و مافیا پشت پرده برخی از زبالهگردیها به خصوص سواستفاده از نیازمندان و کودکان وجود داشته، اما قشر گستردهای از زبالهگردها را افراد فقیر و نیازمندی تشکیل میدهد که شاید اگر شغل مناسب و موقعیت اجتماعی بهتری در کسب معیشت داشتند، هیچ وقت دست به این کار نمیزدند.
زبالهگردی، از جمله مشاغل کاذبی است که قطعاً تبعات و آسیبهای آن بیش از همه افراد زبالهگرد و خانواده آنها را تهدید میکند و ساماندهی آنان و مقابله با پدیده زبالهگردی میتواند بخش زیادی از آسیبهای موجود در این زمینه را رفع نماید.
امروزه موضوع زبالهگردی یکی از مسائل مهم و قابل توجهی و از جمله آسیبهای فرهنگی و اجتماعی در کلانشهر قم به شمار میرود که در کنار گردش مالی میلیاردی برای برخی از زبالهگردهای حرفهای در قالب فعالیت گسترده، مشکلات و آسیبهای جدی برای مدیریت شهری به وجود آورده است.
براساس یک آمار در حوزه پسماند شهرداری قم در سال ۹۷، بیش از ۲ هزار و ۶۴ میلیارد تومان درآمد خالص زبالهگردی در شهر قم اعلام شد که در سال های اخیر این رقم رشد چشمگیری داشته است.
اصل ۵۰ قانون اساسی، بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداریها و برخی موازین قانونی اجازه ورود شهرداری به مساله زبالهگردی را مورد تاکید قرار داده و طبق قانون زباله از مرحله تولید تا دفن برعهده شهرداری است.
با این حال، دسترسی آسان به منابع، کسب درآمد، ارتقاء کیفیت زندگی و داشتن شغل مستمر و اعتیاد از جمله عواملی است که باعث شده بسیاری از افراد به این شغل کاذب روی بیاورند، هر چند پای ثابت پدیده زبالهگردی در سطح جامعه، فقر و نیازهای مالی است و سود واقعی از این کار نیز به جیب خریداران ضایعات و سرشبکههای مافیایی میرسد.
با توجه به اینکه، مقابله با زبالهگردی، تنها در حیطه وظایف مدیریت شهری نیست و دستگاه ها و نهادهای دیگری نیز در این باره دارای وظیفه قانونی هستند، بدون تردید مدیریت یکپارچه و جهادی متولیان؛ لازمه رفع آسیبهای زبالهگردی در سطح شهر است.
هر چند بسیاری از نهادها از زیر بار چنین مسئولیتی شانه خالی میکنند و هیچ ارگانی به طور مستقیم حاضر به ساماندهی این معظل و برداشتن بار از دوش مدیریت شهری نیست.
شناسایی افراد نیازمند در میان زبالهگردان توسط نهادهای حمایتی و اعمال قوانین بازدارنده و ایجاد بسترهای شغلی مناسب برای زبالهگردان جزء وظایفی است که در حیطه اختیارات شهرداری نیست، اما ضرر و زیان از بابت زبالهگردی و مشکلات زیستشهری از جمله مصادیقی است که مدیریت شهری با آن دست به گریبان است.
از سوی دیگر بسیاری از ارگانها براین باور هستند که در آئیننامهها و وظایف قانونیشان، حمایت از زبالهگردانها به طور مشخصی تعریف نشده و با این شرایط، به نظر میرسد رسالت ساماندهی این عزیزان با حفظ کرامت انسانی و حمایت همه جانبه، مسیر مشخصی ندارد.
با عنایت براینکه بسیاری از افراد زبالهگرد بنا به شرایط اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی، گرفتار این مساله شدهاند، جرمانگاری زبالهگردی نمیتواند راهکاری مناسب در مواجهه با همه این افراد باشد و تنها برای افراد سودجو و مافیا و شبکههای غیرقانونی باید از چنین ابزاری بهره گرفت.
متاسفانه کسب رزق و روزی در ورطه جستجو در میان زبالهها، باعث جریحه دار شدن افکار عمومی شده و با انعکاس در شبکههای برون مرزی و بیگانه نیز تصویر نازیبایی از زیست شهری به نمایش میگذارد، در این باره بهبود شرایط اقتصادی و حمایت از نیازمندان و ایجاد اشتغال، بدون تردید نقش مهمی در کاهش زبالهگردان خواهد شد و شهری زیباتر خواهیم داشت.
کاهش زباله از طریق سیاستهای زیست محیطی و گسترش فرهنگ صحیح مصرف، تفکیک زباله از مبدا، پرهیز از قرار دادن زبالههای خشک در میان باکسها در معابر و محلهای قابل دسترسی و ساماندهی زبالهگردها از جمله راهکارهایی است که میتواند تا حدی از این پدیده و آسیب های آن جلوگیری نماید.
به نظر می رسد تا زمانی که پسماندهای شـهری در محیط زیست ساماندهی نشود، موضوع ساماندهی زبالهگردها به عنوان پدیده ای زیانبار، کاری مقطعی و بیاثر خواهد بود، همان گونه که باید دیگر نهادها و ارگانهای مسئول، برای نابرابری های اقتصادی و بیکاری و دیگر معضلات اجتماعی و اقتصادی، راهکاری بیندیشند تا شاهد شکلگیری پدیدههای نوظهور و دردناکی چون زبالهگردی نباشیم.
از سوی دیگر باید بپذیریم که بیتفاوتیهای اجتماعی نیز به این امر دامن زده و داستان غمانگیز زبالهگردی در گیر و دار این بیتفاوتیها، جریان پیدا میکند و زخمهای عمیقی را برشانههای جامعه شهری تحمیل میکند که میتواند همچون تکدیگری و کارتنخوابی و دیگر آسیبهایِ مشابه دردناک و آزاردهنده باشد.
در حال حاضر آماری از تعداد زبالهگردان در قم وجود ندارد، اما اقداماتی صورت گرفته و در دست اجراست تا بتوان از ظرفیت قانونی برای ساماندهی زبالهگردی استفاده کرد.
یکی از اقدامات مهم در مسیر ساماندهی زبالهگردی جلوگیری از فعالیت انبارها و گاراژهای غیرمجاز در خرید پسماند است، در این خصوص طبق ماده ۲۰ قانون مدیریت شهری اقدام به انتقال پسماند به گاراژ جرم محسوب شده و برای جلوگیری از این کار، شهرداری دارای وظایفی است و باید در زمینه شناسایی و پلمپ این مجموعهها به خصوص در سطح محلات و مناطق، اقدامات لازم صورت بگیرد.
البته به لحاظ فرهنگ سازی و توجه به فرهنگ عمومی نیز میتوان با زبالهگردی مقابله کرد، وقتی زبالهگردان به این باور برسند که چنین شغل کاذب و پرمخاطرهای در شان و شایسته آنان و هیچ شهروندی نیست و از سوی دیگر جامعه و نهادها و متولیان نیز فکری برای اشتغال داشته باشند تا عزمی جدی برای کنارهگیری از زباله گردی صورت بگیرد، می توان به نتایج مثبت آن، امیدوار بود.
در این میان اجرای قانون مدیریت پسماند یکی از گام هایی است که در کنترل و مدیریت معضل زبالهگردی میتواند به ایفای نقش بپردازد و باید با مدیریتی یکپارچه و جهادی به کمک مدیریت شهری آمد تا این معضل را به طور اساسی و گسترده رفع کرد.
خوشبختانه در قم، برنامههایی در جهت ساماندهی زبالهگردها تدوین شده و در حال اجراست که میتواند در صورت تداوم، این معضل را در چارچوبهای قانونی و مشارکت مردمی، رفع نماید.
به گفته سیدعبدالله میرابراهیمی مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم در خصوص اهمیت مدیریت پسماند و مقابله با معضلاتی که در این باره وجود دارد، باید قوانین مدیریت پسماند از مرحله تولید کالا تا مرحله پس از دفن باید به آییننامه تبدیل شود و به مرحله اجرایی برسد.
وی در مورد پدیده زبالهگردی و ارتباط آن با مدیریت پسماند براین باور است: در مسیر ساماندهی باید به آموزش بهمنظور اصلاح رفتار توجه داشت.
میرابراهیمی در مورد طرح ساماندهی زبالهگردی و گاراژهای ضایعاتی بیان کرد: با برنامهریزیهای انجام شده ضمن برخورد با تخلفات احتمالی، قسمتی در سایت البرز به زباله گردها اختصاص یافته و انبارهای ضایعاتی نیز ملزم به دریافت مجوز از شهرداری قم شدند.
وی گفت: کسانی که در قالب خرید ضایعات فعالیت میکنند، هزینههایی همچون کنترلهای ضوابط بهداشتی ندارند و بدون این هزینهها با غرفههای جمعآوری پسماند رقابت میکنند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم پیرامون برخی از معضلات افزود: فروش پسماند به ضایعاتیها منجر به ایجاد گاراژها در ابعاد و مساحت مختلف در سطح شهر برای جمعآوری پسماند توسط این افراد میشود و مشکلات زیادی را برای شهروندان ایجاد میکند.
وی مدیریت پسماند از مبدا را امری مهم در مقابله با گسترش زباله گردی برشمرد و عنوان کرد: بیش از ۵۰ هزار خانواده مشارکت فعال در حیطه مدیریت پسماند در قم دارند و این ظرفیت مهمی است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم گفت: در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار خانواده مشارکت فعال در حیطه مدیریت پسماند در قم دارند.
سید عبدالله میر ابراهیمی در دوازدهمین جشن همیاران بازیافت با معرفی نفرات برتر در قم با ارائه گزارشی از اقدامات، برنامهها و وضعیت طرح تفکیک پسماند از مبدأ اظهار داشت: در خدمت همیاران بازیافت هستیم که بخشی از این عزیزان، همیارانی هستند که یک سال در خانواده بزرگ بازیافت با مجموعه شهرداری قم همکاری کردند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم افزود: در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار خانواده مشارکت فعال و مستمر در حیطه مدیریت پسماند در قم دارند که در خدمت تعدادی از این عزیزان هستیم.
وی تصریح کرد: مشارکت بالای شهروندان در حوزه تفکیک از مبدا و جمع آوری جداگانه پسماند در سطح شهر میتواند در جهت کاهش زبالهگردی موثر باشد و به ارتقای نظافت شهر کمک کند.
از میان ۶۹۰ تن تولید پسماند به صورت روزانه، ۱۴۰ تن پسماند خشک از طریق تفکیک از مبدا در چرخه ساماندهی قرار میگیرد و عدم همراهی شهروندان در تفکیک زبالهها باعث میشود.
تولید روزانه ۶۹۰ تن پسماند و جمع آوری تنها ۱۴۰ تن پسماند خشک از طریق تفکیک از مبداء، خود نشان دهنده وجود ضایعات فراوان و پسماند خشک در میان زبالههایی است که میتواند در دسترس زبالهگردان در سطح شهر قرار بگیرد و مانع از ساماندهی این معضل گردد.
مهدی اصفهانیان مقدم، معاون محیطزیست و خدمات شهری شهرداری قم نیز ساماندهی گاراژهای ضایعاتی سطح شهر قم را گرهگشای بسیاری از معضلات در حوزه پسماند میداند و براین بارو است پراکندگی ضایعاتیها در سطح مناطق هشتگانه بهویژه در مناطق ۲ و ۶، یکی از مشکلات موجود در سطح استان و شهر قم بوده که با توجه به مصوبه شورای تأمین استان، دستور ساماندهی آنان در دستور کار سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم با همکاری سایر دستگاههای ذیربط قرار گرفته است.
معاون محیطزیست و خدمات شهری شهرداری قم اضافه کرد: در همین راستا سه نقطه مکانیابی شده بود که دو نقطه در جاده کوه سفید و یک نقطه در مقابل مجتمع پردازش پسماند البرز پیشنهاد شده است که با بازدید اعضای کارگروه مدیریت پسماند، انتخاب یک نقطه به مرحله نهایی رسید
و جمعبندی نهایی و تصویب در کارگروه مدیریت پسماند به عمل میآید که متعاقب آن نسبت به انتقال گاراژهای ضایعاتیها از سطح شهر به این محدودهها هماهنگیها و اقدامات لازم صورت پذیرد.
در حال حاضر بیش از ۵۵ غرفه جمعآوری و خرید پسماند در سطح شهر قم فعال است که اگر بتواند در تحویل پسماند خشک موثر باشد، در ساماندهی زباله گردانها نقش مهمی دارد.
از طرفی سید مهدی میرقیصری معاون پردازش و دفن سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم از راهاندازی اکیپ انتظامی برای تقویت نظارت بر فعالیت زباله گردها در قم خبر اد و گفت:از وظایف سازمان مدیریت پسماند مراقبت و جلوگیری از جمعآوری زبالهها توسط دوره گردان از پسماند تولیدی درب منازل تا انتقال به سایت البرز است و در حال حاضر تمامی اکیپهای کنترل و نظارت شرکت پیمانکار تفکیک با تجهیزات شرکت انتظامی فعالیت میکنند.
وی تاکید کرد:قطعاً نظمبخشی و اجرای قوانین در این حوزه ضمن کاهش جرائم خرد در سطح شهر، رضایت شهروندان را در حفظ بهداشت محیط و کاهش مسائل اجتماعی را به دنبال خواهد داشت.
در مجموع، بهره گیری از ظرفیت های مردمی و جذب منطقی و موثر زبالهگردانها در بدنه مدیریت پسماند، میتواند در عملیاتی شدن بسیاری از طرحها و برنامهها در قم موثر باشد و به مرور معضل زبالهگردی را ساماندهی نماید، البته در این میان سازمان فرهنگی، اجتماعی شهرداری قم و بسیاری از متولیان فرهنگی در مدیریت شهر، نقش اثربخشی در فرهنگ سازی و جریان سازی در مقابله با زبالهگردی و معرفی تبعات فرهنگی و اجتماعی آن در شهر دارند که در این باره نیازمند طرح و برنامههای کارآمد و اساسی هستیم.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
Δ