معرفی موزه حرم حضرت معصومه(س) به مناسبت روز جهانی موزه

به گزارش پایگاه خبری پایش روز به نقل از پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها، به منظور گسترش فعالیت و همکاری موزه‌ها در سطح بین‌المللی و همچنین افزایش مراجعه و مطالعه آثار ارزشمند تاریخی، طبیعی و هنری موجود در موزه‌ها، مجمع عمومی کمیته بین‌المللی موزه‌ها در سال ۱۹۷۷، ۱۸ ماه می میلادی مصادف با ۲۸ اردیبهشت‌ماه را روز جهانی موزه و میراث فرهنگی نامگذاری کرد.

از آنجایی که حرم حضرت معصومه سلام الله علیها به عنوان مکان مقدسی که طی بیش از هزار و دویست سال همواره محل رجوع و پناه علما و شیعیان بوده و حتی شاهان و حکام نیز ارادت خاصی به این بارگاه نورانی داشته‌اند، این موزه میراث‌دار آثار منحصر به فردی است که بیانگر فرهنگ و هنر این مرز و بوم است.

موزه آستان مقدس فاطمی در زمینه نمایش آثار موزه ای برای عموم مردم پیشگام بوده و «موزه آستان مقدس قم» را به عنوان اولین موزه عمومی ایران در ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۱۴ شمسی (دو سال قبل از موزه‌ایران باستان) طبق نقشه آندره گدار فرانسوی (طراح موزه‌ایران باستان) به سرپرستی ابوالقاسم معمار با جمع‌آوری آثار وقفی و اهدایی به این آستان مقدس در داخل حرم مطهر فاطمی ایجاد کرد و این موزه یکی از قدیمی‌ترین موزه‌های وقفی جهان و تنها موزه تاریخی هنری استان قم لقب گرفت.

با توجه به جایگاه و ظرفیت عظیمی که موزه و میراث فرهنگی کریمه اهل بیت علیهم السلام در زمینه حفظ، بسط و اعتلای فرهنگ دینی و تمدنی ایران اسلامی دارد، اشیاء تاریخی و آثار فرهنگی و هنری این موزه نیز ریشه در باورهای مذهبی و وطن دوستی مردمان مسلمان این سرزمین داشته و در طول سال‌ها و سده‌های گذشته با فرهنگ، هنر و آموزه های دینی ایرانیان عجین شده است.

طبق قرائن و شواهد تاریخی مراحل شکل گیری اولیه مخازن ارزشمند آثار تاریخی و متبرک آستانه مقدسه قم حداقل به میانه تاریخ اسلام برمی‌گردد و گنجینه نفایس و خزانه این آستان مبارک در دوره صفویه رسما دارای متصدی معین به عنوان ” خازن” بوده است.

در اوایل دهه ۲۰ شمسی با تأسیس و گشایش رسمی موزه آستان مقدس قم، عمده آثار موجود در این موزه برخاسته از فرهنگ‌ اصیل وقف، نذر و اهداء بوده است؛ بنابراین همه داشته ها اعم از اشیاء و آثار موزه ای، زمین و ساختمان موزه و نیز اداره این نهاد ارزشمند اسلامی و ملی، هماره مبتنی بر سرمایه های اجتماعی و مردمی بارگاه ملک پاسبان حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها بوده و هست.

پس از انقلاب اسلامی نیز که به دلایل متعدد از جمله لزوم گسترش فضاى جانبى موزه و احداث ساختمان فعلی، فعالیت موزه اندکی متوقف شد در سال ۱۳۶۱ موزه حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله علیها از داخل حرم مطهر به محل فعلی در «میدان آستانه» جنب درب ورود مدرسه علمیه فیضیه انتقال پیدا کرد و در ادامه گسترش و ارتقاء یافت و حدود چهل سال است که پس از انقلاب به زائران و مجاوران خدمات موزه‌ای ارائه می‌دهد.

اخیراً با مطالعات گسترده و طی عملیات اجرایی برنامه‌ریزی‌شده، موزه آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها به‌طور اساسی تحولِ چیدمانی یافته و از موزه شیء محور به موزه محتواگرایِ توحیدمحور تغییر رویکرد داده است و در این راستا اشیاء موزه‌ای، در قالب ۴۰ گنجینه و گنجواره موضوعی و تخصصی بازچیدمان شده است.

این موزه وقفیِ باسابقه، که قدمت و ارزش تاریخی برخی از آثار این موزه به تصریح کارشناسان داخلی و خارجی حتی در سطح جهانی منحصر به فرد است، با دارا بودن بیش از ۳۰ هزار شیء تاریخی که در حال حاضر امکان نمایش تنها ۱۴۰۰ هزار شیء آن وجود دارد از ۲ تالار تشکیل شده است که تالار عترت با دارا بودن ۱۰ گنجینه میراث فرهنگی دوره اسلامی مربوط به حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله علیها و ائمه اطهار(ع) و تالار عبرت با دارا بودن ۶ گنجینه از آثار تاریخی و باستانی به علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر اسلامی و ایرانی خدمت‌رسانی می‌کند.